Wraz z nieustannym wzrostem popularności kryptowalut, możemy zauważyć, iż coraz więcej pojęć związanych z technologią blockchain przenika do głównego nurtu finansowego świata. 2021 rok zdominowany był przez takie trendy z tego zakresu, jak niewymienialne tokeny (NFT) i zdecentralizowane finanse (DeFi). Czas zatem przybliżyć to drugie zagadnienie, które – choć nie każdy zdaje sobie z tego sprawę – funkcjonuje już od 2017 roku. Po prostu dopiero po nadejściu pandemii koronawirusa zaczęło się o nim robić naprawdę głośno i szerzej dostrzeżono jak bardzo może to rozwiązanie usprawnić współczesny system finansowy.
Co tak naprawdę kryje się pod pojęciem zdecentralizowanych finansów? Jak dokładnie działa to rozwiązanie i co trzeba o nim wiedzieć, zanim zacznie się z niego korzystać? Jakie usługi obejmuje DeFi? Na te pytania, odpowiedzi zostaną zaprezentowane poniżej:
Czym jest DeFi?
DeFi stanowi skrót od angielskiego terminu decentralized finance. Zdecentralizowane finanse usuwają bariery typowe dla tradycyjnych usług finansowych – takie jak scoringi kredytowe czy coraz wyższe marże banków przy udzielaniu pożyczek. Jednocześnie DeFi upraszcza wszelkie procedury – aby zyskać dostęp do świata zdecentralizowanych finansów wystarczy jedynie smartfon lub inne urządzenie mobilne albo komputer z dostępem do Internetu.
Dzięki korzystaniu ze zdecentralizowanej sieci blockchain, przy DeFi w grę nie wchodzi żadna centralna jednostka sterująca tym systemem. Mamy więc tutaj do czynienia z ruchem, którego celem jest utworzenie w pełni otwartego, niewymagającego zezwoleń oraz transparentnego ekosystemu usług finansowych. Jest on dostępny dla wszystkich i nie posiada on kontroli ze strony żadnej centralnej finansowej instytucji. Brak takiego zwierzchnictwa sprawia, że pełną władzę nad swoimi finansami posiadają użytkownicy danego systemu DeFi. Mogą oni przeprowadzać wymiany i wszelkie interakcje w duchu peer-to-peer (P2P), z pomocą zdecentralizowanych aplikacji.
Oznacza to, iż korzystając z zaprogramowanych na automatyczne działanie systemów kryptograficznych możemy tworzyć giełdy czy firmy pożyczkowe, które nie dość, że nie mają żadnego właściciela, to jeszcze nie są przez nikogo nadzorowane. To protokół znajdujący się w sieci blockchain (smart contract) określa sposób rozwiązywania wszelkich możliwych sporów, a użytkownicy przez cały czas zachowują pełną kontrolę nad swoimi środkami finansowymi. Co w ten sposób tak naprawdę zyskujemy? Zmniejszają się koszty związane z dostarczaniem i korzystaniem z produktów związanych z finansami, a cały system finansowe działa sprawniej niż kiedykolwiek.
Ponadto, ponieważ zdecentralizowane finanse są wdrażane właśnie na łańcuchach blockchain, eliminuje się pojedyncze przypadki awarii. Wynika to z faktu, iż dane rejestrowane są w tych łańcuchach i rozkładają się na tysiące węzłów, co sprawia, że wszelka potencjalna cenzura lub ewentualne zamknięcie usługi jest niewiarygodnie wymagającym, żeby nie powiedzieć niemożliwym, procesem.
Usługi finansowe oferowane w ramach DeFi
Dzięki bazowaniu na takich rozwiązaniach, jak sieć blockchain, kryptowaluty czy smart kontraktów, DeFi może oferować takie usługi finansowe, jak:
- Kredyty
- Lokaty
- Pożyczki
- Zdecentralizowane giełdy – potocznie określane mianem DEX
Platformy pożyczkowe
Zastosowanie DeFi, które już dziś cieszy się bardzo dużym zainteresowaniem, stanowią zdecentralizowane platformy pożyczkowe. Na czym polega takie rozwiązanie? Otóż, oferują one kredyty przedsiębiorstwom lub osobom fizycznym bez żadnych pośredników. A to tylko jedna z ich funkcji. Protokoły pożyczkowe DeFi umożliwiają również zarabianie na dostarczonych stablecoinach i kryptowalutach w formie swego rodzaju lokat – zwyczajnie każdy, kto się na takie rozwiązanie zdecyduje, będzie otrzymywać odsetki. Cały proces odbywa się w sposób w pełni zautomatyzowany. Jak?
Otóż, to platformy z góry narzucają warunki pożyczki i dbają o jej zrealizowanie. Nikt nie może paść ofiarą oszustwa lub nie otrzymać zwrotu udzielonej pożyczki/kredytu, ponieważ pożyczkobiorca ma obowiązek oddać pod zastaw pożyczki swoje kryptowaluty. Co bardzo ważne, to zabezpieczenie wynosi w 150% wartości pożyczki lub więcej – ze względu na zmienność, którą dziś cechuje się rynek kryptowlaut. W zamian za to pożyczkobiorca otrzymuję walutę, którą sobie wybierze. Kto decyduje się na tego typu pożyczki? Okazuje się, iż ta idea powstała z myślą o osobach, które posiadają kryptowaluty, lecz nie chcą ich sprzedawać – choćby przez względy podatkowe – a potrzebują tradycyjnej waluty fiducjarnej.
Zdecentralizowane giełdy kryptowalut
Innym, dziś już ogromnie popularnym zastosowaniem DeFi, są zdecentralizowane giełdy – z angielskiego decentralized exchanges, czyli w skrócie DEX. Oferują one użytkownikom swobodną wymianę kryptowalut na inne waluty fiducjarne bądź stablecoiny. DEX to platformy wymiany typu peer to peer (P2P), dzięki czemu osoby korzystające z takich rozwiązań mogą bez najmniejszych problemów dokonywać wymian między sobą – podobnie jak ma to miejsce na zdecentralizowanych platformach pożyczkowych – bez obecności jakichkolwiek pośredników. Co więcej, do korzystania ze zdecentralizowanej giełdy nie jest wymagane posiadanie specjalnego konta na którejkolwiek platformie czy też poddanie się weryfikacji na podstawie dokumentów tożsamości – jak ma to miejsce w przypadku zwykłych giełd kryptowalut.
Ponadto, nie ma tutaj mowy o jakichkolwiek prowizjach od wpłaty i wypłaty środków – na dobrą sprawę nawet nie wpłacamy na DEX żadnych kryptowalut. Wszystko odbywa się za pomocą połączenia naszego portfela kryptowalutowego – może to być również portfel sprzętowy – z daną giełdą. Wymiany dokonujemy bezpośrednio w portfelu, tylko korzystając z platformy, a transakcja jest zabezpieczona odpowiednim smart kontraktem, dzięki czemu nasze środki podczas całego procesu są w stu procentach chronione i w zasadzie nie ponosimy tutaj żadnego ryzyka.
Jak zatem działa cały system DeFi?
Praktyczne zastosowania systemu zdecentralizowanych finansów zostały już zaprezentowane, teraz wyjaśnijmy jak wygląda on od środka. Na dobrą sprawę najistotniejsze komponenty tworzące DeFi nie różnią się niczym szczególnym od tradycyjnych ekosystemów finansowych – oba rozwiązania wymagają stabilnych walut i specyficznych warunków do realizacji. W przypadku zdecentralizowanych finansów role te pełnią odpowiednio stablecoiny oraz usługi, takie jak pożyczki, kredyty, lokaty czy zdecentralizowane giełdy kryptowalut.
Co więcej wszelkie aplikacje DeFi muszą bazować na smart kontraktach, ponieważ zawierają one zakodowane warunki korzystania z wybranych usług, o których mowa powyżej. Jak to działa? Na przykład indywidualny smart kontrakt posiada określony warunek, który opisuje dokładny regulamin pożyczki między osobami fizycznymi. Jeśli jedna ze stron nie spełni umowy, zabezpieczenie kredytu – czyli kryptowaluty zdeponowane przed kredytobiorcę – mogą zostać zlikwidowane. W przypadku DeFi, cała wyżej opisana transakcja odbywa się za wyłącznie pomocą zakodowanego programu, a nie przez bank czy inną instytucję finansową samodzielnie kontrolującą cały ten proces.
Na DeFi zawsze składają się cztery warstwy:
- Warstwa rozliczeniowa
- Warstwa protokołów
- Warstwa aplikacji
- Warstwa agregacji
Warstwa rozliczeniowa
Warstwa rozliczeniowa określana jest także mianem warstwy zero, ponieważ stanowi ona warstwę podstawową, na której budowane są wszelkie inne transakcje DeFi. Składa się z publicznego łańcucha bloków i indywidualnej kryptowaluty. Transakcje dokonywane w aplikacjach DeFi są rozliczane przy użyciu tej waluty kryptograficznej, która może – lecz nie musi – być notowana na giełdach kryptowalut.
Warstwa protokołów
Na warstwę protokołów składają się standardy i reguły spisane w celu zarządzania zdefiniowanymi zadaniami lub innymi czynnościami. Porównując ją do świata rzeczywistych instytucji, określałaby ona zestaw zasad i reguł, których wszyscy uczestnicy związani z danym zakresem działalności zgodziliby się przestrzegać jako warunek podstawowy funkcjonowania w wybranej branży. Protokoły DeFi są interoperacyjne, co oznacza, że mogą być wykorzystywane przez wiele osób do tworzenia usługi lub aplikacji. Oznacza to, iż warstwa protokołów zapewnia płynność całemu systemowi DeFi.
Warstwa aplikacji
Warstwa aplikacji to oczywiście poziom, na którym znajdują się wszelkie aplikacje przeznaczone dla użytkowników. Aplikacje te zmieniają protokoły bazowe w proste usługi ukierunkowane na użytkownika. Do tej warstwy zaliczają się więc takie aplikacje, jak zdecentralizowane giełdy kryptowalut czy zdecentralizowane platformy pożyczkowe.
Warstwa agregacji
Warstwę agregacji stanowią z kolei agregatory, które łączą różne aplikacje z poprzedniej warstwy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie dla inwestorów. Warstwa ta umożliwia więc między innymi bezproblemowy transfer pieniędzy między różnymi instrumentami finansowymi, po to aby zmaksymalizować zysk. To właśnie w warstwie agregacji funkcjonują zatem takie usługi jak pożyczanie, wypożyczanie czy wymiana.